STOP DEPRESJI CZĘŚĆ II. Zaburzenia lękowe. Pierwsza pomoc w depresji!

STOP DEPRESJI!!! 

Zaburzenia lękowe 

Odczuwanie lęku jest potrzebne do poprawnego funkcjonowania człowieka. Jest to stan emocjonalny, który ostrzega nas przed niebezpieczeństwem, ale także pełni role w procesie mobilizacji organizmu do podejmowania działania. Zaburzenia lękowe obejmują stany, w których występują objawy intensywnego strachu i lęku oraz powiązane z nimi zaburzenia zachowania. Strach jest emocjonalną odpowiedzią na realnie dostrzegane zagrożenie, lęk jest emocjonalną odpowiedzią na przewidywane zagrożenie.  Strachowi  towarzyszy wzrost autonomicznego wzbudzenia do walki lub ucieczki, myśli o nagłym niebezpieczeństwie.  Lęk częściej wiąże się z napięciem mięśni, czujnością w oczekiwaniu na spodziewane niebezpieczeństwo i ostrożnością – nadmierną – oraz zachowaniami unikającymi.

U dzieci w wielu przedszkolnym i szkolnym lęk jest często obecny w codziennym funkcjonowaniu. Niepokojącymi objawami w zachowaniu dzieci i młodzieży są m.in.

1. Nasilający się lęk, który nie jest proporcjonalny okoliczności
2. Nagły lęk wywołany bodźcami neutralnymi, które nie stwarzają realnego bezpieczeństwa.
3. Napad lęku, który trwa zbyt długo, nieproporcjonalnie do danego bodźca, który ten lęk wywołał.

Rozwój zaburzeń lękowych u dzieci i młodzieży zależy od wzajemnego oddziaływania czynników  biologicznych i środowiskowych oraz czynników ochronnych. Do biologicznych czynników ryzyka zalicza się:

• czynniki genetyczne,
• cechy temperamentu dziecka.

W zakresie czynników genetycznych rozpatrywana jest rola:

• genu transportera dopaminy (DAT1),
• genów biorących udział w wydzielaniu kortykotropin,
• genów transportera serotoniny (HTT).

Według DC:0-3R lęk, strach lub obawy muszą spełniać wszystkie poniższe kryteria, aby można było uznać je za prawdopodobny objaw zaburzenia lękowego:

• wywołują u dziecka napięcie i zaniepokojenie lub prowadzą do unikania określonych czynności lub sytuacji,
• pojawiają się podczas dwóch albo więcej codziennych czynności lub w kontekście dwóch albo więcej relacji,
• są niekontrolowane, przynajmniej przez jakiś czas,
• zakłócają funkcjonowanie dziecka lub rodziny i oczekiwany rozwój dziecka,
• utrzymują się w określonym czasie; kryteria diagnostyczne formułują minimalny czas trwania danego lęku wymagany do uznania go za objaw zaburzenia: lęk separacyjny – miesiąc, specyficzne postacie fobii – cztery miesiące, fobia społeczna – cztery miesiące, lęk uogólniony – sześć miesięcy.

U dzieci w wieku przedszkolnym objawy lękowe mogą mieć istotne znaczenie kliniczne, nawet jeśli nie spełniają pełnych kryteriów konkretnych zaburzeń, a granice pomiędzy poszczególnymi postaciami zespołów lękowych mogą być mniej wyraźne.
U młodszych dzieci i niemowląt o zaburzeniach lękowych może świadczyć:

1. niepokój ruchowy,
2. drażliwość,
3. niekontrolowany płacz lub krzyk,
4. zaburzenia snu i karmienia.

Często lęk powoduje stałe napięcie i zaniepokojenie z unikaniem określonych czynności lub sytuacji. Nasilenie takich zachowań zakłóca funkcjonowanie dziecka lub rodziny i jego oczekiwany rozwój. Według klasyfikacji ICD 10 wyróżnia się zaburzeń lękowych rozpoczynające się w dzieciństwie tj.

1. lęk przed separacją,
2. zaburzenia lękowe w typie fobii,
3. lęk społeczny w dzieciństwie,
4. inne zaburzenia emocjonalne okresu dziecięcego.

Do zaburzeń lękowych rozpoznawanych wśród młodzieży i osób dorosłych zalicza się:

1. agorofobie,
2. fobie społeczną,
3. fobie specyficzną,
4. lek paniczny,
5. zaburzenia lękowe uogólnione,
6. zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne OCD,
7.  zaburzenia adaptacyjne,
8. mutyzm wybiórczy,
9. mieszane zaburzenia zachowania i emocji.

W ostatnich latach wzrasta zachorowalność wśród dzieci i młodzieży na depresje. Zaburzenia lękowe i depresyjne trudniej rozpoznać u dzieci i młodzieży niż u osób dorosłych, ale sam obraz kliniczny depresji u dzieci i młodzieży jest podobny do depresji u dorosłych. U młodszych dzieci depresja przybiera postać przewlekłą lub nawracającą. Starsze dzieci przejawiają typowe depresyjne zaburzenia myślenia. Pojawia się u nich poczucie bezradności, oceniają siebie negatywnie, w przyszłość widza w ciemnych kolorach.  Depresja nastolatków natomiast przybiera formy wzmożonej drażliwości, przewlekłego smutku, zachowań agresywnych i autodestrukcyjnych. 

Pierwsza pomoc w depresji 

1. Zauważ! Z czujnością obserwuj swoich bliskich.
2. Wysłuchaj! Zatrzymaj się, wysłuchaj, nie oceniaj, daj czas.
3. Bądź! Nie musisz nic mówić, czasem sam obecność jest niezwykle ważna
4. Pomóż znaleźć fachowe wsparcie! Pomóż dziecku znaleźć fachową pomoc i wsparcie, pedagoga, psychologa, psychiatry.
5. Wspieraj podczas leczenia! Twoim zadaniem jako rodzica, opiekuna jest regularne wspieranie swojej pociechy i wspólna walka z depresją.
6. Dostrzegaj małe sukcesy! Chwal każdy nawet niewielki sukces, wskazuj go dziecku, tak żeby ono też mogło dostrzegać swoje zwycięstwa. 

Psycholog, psychiatra, psychoterapeuta, co ich łączy, a co różni?

1. Psychiatra – osoba posiadająca wykształcenie medyczne, która ukończyła 6 letnie studia lekarskie i staż podyplomowy oraz 5 letnią specjalizację z psychiatrii.
2. Psycholog – osoba, która ukończyła 5 letnie studia z psychologii oraz specjalizację umożliwiająca pracę
   z dziećmi, pacjentami z zaburzeniami psychicznymi w szpitalu.
3. Psychoterapeuta – osoba z wykształceniem wyższym (lekarz, psycholog, pedagog, socjolog), która przeszła kurs z wybranego nurtu psychoterapeutycznego i kwalifikuję się certyfikatem. 

 U wielu dzieci ważną rolę odgrywa diagnoza psychologiczna, której celem jest określenie poziomu rozwoju umysłowego, mocnych i słabych stron dziecka, w tym specyficznych trudności szkolnych, oraz poszerzenie informacji na temat sytuacji rodzinnej i środowiskowej. Podejmując decyzję o leczeniu dziecka z zaburzeniami lękowymi, należy wziąć pod uwagę jego wiek, nasilenie objawów, ich wpływ na funkcjonowanie w odniesieniu do poziomu rozwoju, współwystępowanie innych zaburzeń oraz charakter systemu rodzinnego, a także występowanie psychospołecznych czynników stresowych i innych czynników ryzyka. Proponowane interwencje powinny być akceptowane przez dziecko i jego rodzinę. Etnologia zaburzeń lękowych jest wieloczynnikowa. Decyzji  rodziców o podjęciu kroków w celu pomocy dziecku powinna być bardzo ostrożnie przemyślana i poparta wieloma informacjami zaczerpniętymi od wychowawcy, psychologa szkolnego, pedagogów i innych specjalistów pracujących na co dzień z dzieckiem. Interwencja podjęta przez rodziców powinna być akceptowana przez nich samych, ale również przez samo dziecko. W zależności od stanu dziecka i jego wieku zaleca się różne formy terapii m.in. poznawczo – behawioralna, humanistyczna, systemowa, analityczna, psychodynamicza. 

Wiedza w pigułce dla rodziców i nauczycieli

Dagmara Urbaniak

Pedagog specjalny 

Źródła:

1. https://podyplomie.pl/psychiatria/28915,zaburzenia-lekowe-u-dzieci-i-mlodziezy-kiedy-mozna-stwierdzic-objawy-somatyczne-i?page=4
2. Zdrowie w praktyce, Rodzicu mam problem, Zaburzenia lękowe, depresja, i uzależnienia dzieci i młodzieży.
3. Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania w klasie szkolnej. 

STOP DEPRESJI

STOP DEPRESJI!!!!

Teoria w pigułce

Termin „depresja” bywa nadużywany, gdy jest stosowany do opisu zwykłego przygnębienia czy chwilowego obniżenia nastroju. Kliniczna depresja jest czymś więcej niż zły dzień czy chwila słabości. Jest to zaburzenie pracy mózgu, które wpływa na specyficzny sposób myślenia, odczuwania i działania. Z tego powodu, że zachwianie równowagi emocjonalnej jest pewną prawidłowością okresu rozwojowego, depresja u dzieci i młodzieży często nie jest rozpoznawana we właściwym czasie. Występuje ona u około 2% dzieci do 12. roku życia oraz u około 8% młodzieży w wieku 15–18 lat.
Depresja  obejmuje nie tylko psychikę i sferę emocjonalną. Ma także podłoże somatyczne. Dochodzi bowiem do zaburzeń w funkcjonowaniu neuroprzekaźników oraz centralnego układu nerwowego. Choć depresja jest zaburzeniem typu psychicznego, wywołuje także szereg dolegliwości czysto fizycznych. Przejawy depresji w okresie dzieciństwa i młodości są często niedojrzałe, niecharakterystyczne, przypominają przejawy innych stanów i zaburzeń, a ich rozpoznanie wymaga wysiłku. Diagnoza depresji u dziecka może być trudna, ze względu na podobieństwo objawów zarówno do zachowań i emocji towarzyszących okresowi dojrzewania, jak i innych zaburzeń takich, jak ADHD/ADD czy zaburzeń odżywiania. Charakterystyczną cechą depresji okresu dzieciństwa i dojrzewania są pojawiające się niepokoje, które z biegiem czasu przybierają formę zaburzeń lękowych. Badania wykazują, że u około 30-70% dzieci w wieku młodzieńczym istnienie zaburzeń współwystępujących jest dość często spotykane i diagnozowane przez specjalistów. Szerokie spektrum objawów depresji obejmuje zaburzenia nastroju i emocji, czynności poznawczych oraz zachowania, a także specyficzne dolegliwości somatyczne.
Nastrój młodego człowieka w depresji jest zwykle obniżony albo bardzo zmienny. Występuje uczucie znudzenia i niezadowolenia oraz braku odczuwania radości. Nasilony jest poziom lęku, zarówno wolno płynącego, jak i napadowego, ujawniającego się w postaci paniki w sytuacji subiektywnie ocenianej jako trudna. Dzieci depresyjne mają trudności w uczeniu się z powodu obniżonej koncentracji uwagi, braku wytrwałości i niezdolności do dłuższego wysiłku intelektualnego. Niepowodzeniom szkolnym sprzyja niska samoocena, poczucie małej wartości i neurotyczne oczekiwanie na porażkę, a także trudność w rozpoczęciu działania i wysoki poziom męczliwości. Zmiany w zachowaniu dają się obserwować jako brak zainteresowania i dbałości o własny wygląd oraz zaburzenie rytmu dobowego – trudności z wczesnym wstawaniem oraz późne zasypianie. Depresja jest zaburzeniem emocjonalnym manifestującym się utratą energii psychicznej, drażliwością, stanem smutku, apatii i przygnębienia oraz utratą przyjemności z dotychczasowej aktywności życiowej.
Dane WHO mówią, że depresja jest jedną z najczęściej występujących chorób na świecie. Według prognoz do 2030 r. może być na pierwszym miejscu. W 2021 r. Komenda Główna Policji zanotowała 1496 prób samobójczych dzieci i nastolatków. Od stycznia do października 2022 r. było to już 1715 przypadków.

• łagodną – wówczas wystarczające jest leczenie psychoterapeutyczne,
• umiarkowaną – mogą być stosowane również leki przeciwdepresyjne,
• ciężką – mogą być stosowane również leki przeciwdepresyjne.

Przyczyny i czynniki ryzyka:

Czynniki biochemiczne – depresję mogą powodować zakłócenia równowagi biochemicznej organizmu w zakresie nieprawidłowego (obniżonego lub podwyższonego) poziomu niektórych neuroprzekaźników. Neurotransmitery są to biologiczne substancje chemiczne (hormony, enzymy), które uczestniczą w przesyłaniu informacji pomiędzy komórkami nerwowymi w mózgu. Obniżony poziom serotoniny stwarza warunki do powstania zaburzeń depresyjnych. 
Czynniki genetyczne – Istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia objawów depresyjnych u dzieci i młodzieży, których rodzice chorowali na depresję. W takich rodzinach prawdopodobieństwo pojawienia się depresji we wcześniejszym okresie rozwoju, w formie depresji dziecięcej. 
Czynniki środowiskowe – W tej grupie wymieniane są przyczyny, tkwiące w otoczeniu społecznym dzieci i młodzieży, mogące prowadzić do wystąpienia zaburzeń emocjonalnych. Należą tu sytuacje traumatyczne, bezpośredniego oddziaływania z dużą intensywnością i zwykle krótkim czasem trwania oraz sytuacje subtraumatyczne, tzw. usposabiające, torujące drogę depresji, działające z mniejszą siłą, ale za to w dłuższym czasie. Do takich sytuacji zaliczyć można: doświadczenie utraty kogoś bliskiego dziecku, zarówno w postaci śmierci tej osoby, jak i trwałej rozłąki. Takie przeżycie może dotyczyć również utraty wiernego przyjaciela – zwierzątka, którym opiekowało się dziecko czy ulubionej zabawki.

Rodzaje depresji u dzieci według A. Kępińskiego:

• apatyczno-abuliczną – brak umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych i rezygnacja z prób rozwiązywania problemów; młodzi ludzie tracą chęć do nauki, przestają dbać o wygląd;
• buntowniczą – wyrażanie sprzeciwu i gniewu wobec otoczenia, norm i wymagań im stawianych; czasem przybiera formę autoagresji i prób samobójczych;
• rezygnacyjną – nastolatki widzą swoją przyszłość jako nudną i przeciętną; charakteryzuje ich brak wiary w siebie i swoje możliwości;
• labilną – często pojawiają się krótkotrwałe epizody depresyjne, które wpływają na funkcjonowanie nastolatka.

Podobnie jak u dorosłych, objawami depresji u dzieci są:

• smutek,
• ograniczenie lub rezygnacja z zainteresowań i aktywności, które dotychczas sprawiały radość (anhedonia),
• zmiany w zakresie aktywności psychoruchowej – spowolnienie lub pobudzenie,
• poczucie braku nadziei i sensu życia,
• niskie poczucie własnej wartości,
• nadmierne poczucie winy,
• poczucie bezradności,
• nawracające myśli o śmierci i samobójstwie,
• spadek energii,
• nadmierna męczliwość,
• zaburzenia koncentracji uwagi,
• wzrost lub spadek apetytu,
• zmiana wzorca snu (utrzymujące się przez pewien czas wyraźne trudności z zasypianiem lub wczesne wybudzanie).

Wskazówki dla nauczycieli

Wskazówki dla rodziców

Rodzicu!!! Jeśli masz podejrzenia, aby właściwie rozpoznać u dziecka zaburzenia depresyjne, należy umówić się na wizytę u psychiatry. Diagnozować depresję może tylko lekarz psychiatra lub psycholog – diagnosta. Niepokoić należy się, gdy przez minimum dwa tygodnie utrzymuje się u dziecka:

• obniżony lub drażliwy nastrój, 
• zmiana apetytu u dziecka,
• nieosiąganie odpowiedniej do wieku masy ciała,
• pobudzenie psychoruchowe lub spowolnienie spowolnienie,
• nadmierne poczucie winy,
• spadek energii,
• nadmierna męczliwość,
• zaburzenia koncentracji uwag,
• brak decyzyjności.

Lekarz psychiatra dobierze leczenie psychoterapeutyczne i ewentualnie farmakologiczne, jeśli uzna, że jest taka potrzeba. Spotkanie z psychiatrą posłuży również do wykonania kolejnych kroków. Dziecko będzie mogło uczestniczyć w terapii indywidualnej, psychoterapii środowiskowej, spotkaniach z psychologiem, dzięki czemu stan psychiczny dziecka z depresją w miarę upływu czasu poprawi się i dziecko znów będzie mogło w sposób satysfakcjonujący korzystać i brać udział w życiu społecznym. 

Fachową pomoc psychologiczną można uzyskać za pośrednictwem specjalnych linii pomocowych.

Ważne telefony: 

Policyjny Telefon Zaufania

800 120 226 

Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci

800 100 100

czynny pon.–pt. 12.00–15.00

Infolinia „Pomagamy” Ministerstwa Edukacji i Nauki

800 800 605 

Telefon Zaufania Młodych 

22 484 88 04 

PDF ZDROWIE PSYCHICZNE DZIECI I MŁODZIEŻY

PDF CAŁA NASZA DEPRESJA

Dagmara Urbaniak

Pedagog specjalny

„ŚWIĘTO RÓŻY” – Tydzień Zdrowia Psychicznego w SP 12, 9-16.10.23r.

Szanowni Państwo,
10 października to Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego.
W naszej szkole organizujemy Dni Zdrowia Psychicznego od kilku lat,  a w tym roku będzie to – „ŚWIĘTO RÓŻY”,  w dniach 9 – 16 października 2023r.
To czas, w którym oprócz nauki i zabawy króluje uśmiech, dobre słowo i przyjaźń.
Kwiat róży jest symbolem piękna, uroku, harmonii i dobra.
A dobre słowa są jak płatki róż.
Bądź różą dla innych, pomyśl o tych, którzy Cię otaczają i sprawiaj im radość, bo…  „kwiaty się rozwijają w słońcu, ludzie zaś w świetle miłości”.

Motto
 „Nie ma ważniejszego zadania na świecie, jak bycie miłym i pełnym uroku.
Krzewić radość dokoła siebie, promieniować szczęściem wokół, rozlewać jasność
na ciemnych stronach życia… Czyż nie jest to wyświadczaniem innym największej przysługi?”                                                                                          Victor Hugo

Cel ogólny

• Promocja zdrowia psychicznego uczniów.
• Profilaktyka depresji.

Cele szczegółowe

• Zwrócenie uwagi na to, jak ważny jest dobrostan psychiczny, fizyczny
  i społeczny każdego ucznia.
• Rozwijanie postawy życzliwości, serdeczności i empatii, które sprzyjają dobremu samopoczuciu.
• Zwrócenie uwagi na to, aby dbać nie tylko o własne samopoczucie psychiczne, ale też tych, którzy są wokół.
• Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych i społecznych.
• Kształtowanie umiejętności pozytywnego myślenia i radzenia sobie
  z napięciem emocjonalnym.
• Uwrażliwianie na piękno.

Działania / Program

• Zajęcia wychowawczo – profilaktyczne „Czego możemy nauczyć się od róży”, 1-8.
• Akcja sadzenia krzewów róż parkowych przed wejściem do szkoły – „Róże dla dobrego samopoczucia”.
• Spotkanie z psychologiem „Depresja młodzieńcza”- klasy 5, 6,7,8.  (Stowarzyszenie Zdrowia Psychicznego POMOST).
• Autorski Program Psychoprofilaktyczny. Spotkania edukacyjne dla uczniów, rodziców, nauczycieli ze specjalistą dr nauk społ. Marcinem Bednarczykiem „Ryzykowne zachowania seksualne w sieci”- kl. 7,8.
• Projektowanie plakatów z kwiatem róży i przesłaniem – lekcje informatyki.
• Kampania informacyjna – STOP DEPRESJI (na stronie szkoły i na tablicach ogłoszeń w szatni).
• Spotkanie autorskie z Anną Kucharek. Prezentacja książki
  „Labirynt” poruszającej kwestie piękna wzajemnego wspierania się bez umniejszania samodzielności, ochrony własnych granic i budowania społeczności, które cenią sobie dobro i empatię. Kl. 1,3 i kl. 2b.
• Badania ankietowe „Z samopoczuciem na bakier” – kl. 4-8.
• warsztaty- „ Włącz pozytywne myślenie”, Fundacja Nowe Horyzonty,
  (2 października i 3 października) – kl.6,7,8.
• Wyjście do Biblioteki Miejskiej w Łodzi (filia nr 53) na spotkanie ze Strażą Miejską nt. ”Hejt, uzależnienia, przemoc”, kl. 7.
• Zabawy świetlicowe – „Dobre słowa jak płatki róż”.
• Przyjemna nauka w salach lekcyjnych w towarzystwie świeżych róż – uczniowie przynoszą róże do swoich klas.
• Wspólne picie herbatki różanej i rozmowy integracyjne w klasach
  z wychowawcami.

główny organizator
Beata Stefańska pedagog szkolny

Infolinie świadczące pomoc psychologiczną dla dzieci i młodzieży w kryzysie

Dzień Dobry,

poniżej podajemy numery całodobowych infolinii, gdzie można uzyskać specjalistyczne i kompleksowe wsparcie jeśli chodzi
o pomoc psychologiczną.  Mogą dzwonić dzieci, młodzież, rodzice, nauczyciele. Pomoc udzielana jest bezpłatnie.

1. 116 111 – telefon zaufania dla dzieci i młodzieży fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę”
2. 800 100 100 – telefon zaufania dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci
3. 800 12 12 12 – dziecięcy telefon zaufania Rzecznika Praw Dziecka
4. 800 12 00 02 – Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”
5. 800 70 22 22 – całodobowa linia wsparcia dla osób w kryzysie psychicznym fundacji „ITAKA”
6. 800 199 990 – Ogólnopolski Telefon Zaufania – Uzależnienia (czynny w godzinach 16.00-21.00)

 

Rodzice szukający porady lub konsultacji w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej mogą także skorzystać z oferty 6 rejonowych poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz 3 poradni specjalistycznych znajdujących się na terenie Miasta.

Dane teleadresowe poradni można znaleźć pod adresem – https://uml.lodz.pl/edukacja/dla-uczniow-i-rodzicow/placowki-edukacyjne-i-opiekunczo-wychowawcze/poradnie-psychologiczno-pedagogiczne

Beata Stefańska pedagog szkolny

źródło: WE UMŁ

Całodobowa infolinia pomocowa dla Dzieci, Młodzieży i Dorosłych

Szanowni Państwo i Drodzy Uczniowie,

poniżej trzy pomocowe numery telefoniczne w sytuacjach kryzysowych dla Dzieci, Młodzieży i Rodziców, pod którymi można uzyskać profesjonalną pomoc psychologów.

z poważaniem,
Beata Stefańska – pedagog szkolny
********************************************

1. Telefon zaufania – bezpłatny numer:
800 12 12 12, pod którym dzieci i młodzi ludzie mogą otrzymać wsparcie psychologiczne przez całą dobę, siedem dni w tygodniu.

Pod ten numer mogą też dzwonić osoby dorosłe, aby zgłosić problemy dzieci lub rażące zaniedbania względem nich.
(Kuratorium Oświaty w Łodzi informuje, że ten Telefon Zaufania działa w Biurze Rzecznika Praw Dziecka).

2. Samorząd województwa łódzkiego uruchomił też Regionalny Interwencyjny Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży. Pomoc psychologów
w sytuacjach kryzysowych można uzyskać dzwoniąc na numer 726 611 611 w godzinach 15 – 18.

3. Telefon Zaufania 116 111 – całodobowy, bezpłatny Telefon Zaufania dla Dzieci i młodzieży „Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę”.